تشریح کامل مراحل پی سازی

تشریح کامل مراحل پی سازی

پی سازی چند مرحله دارد :

۱٫ آزمایش زمین از لحاظ مقاومت

۲٫ پی کنی

۳٫ پی سازی

پی وسیله ای است که بار و فشار وارد از نقاط مختلف ساختمان و همچنین بارهای اضافی را به زمین منتقل می کند .

آزمایش زمین :

طبقه بندی زمین چند نوع است :

بقیه در ادامه مطلب……

www.saze20.ir

زمین هایی که با خاک ریزی دستی پر شده است :

ایننوع زمین ها که عمق بیشتری دارند و با خاکهای دستی محل گودال ها را پرکرده اند اگر سالهای متمادی هم بگذرد باز نمی توان جای زمین طبیعی رابگیرد و این نوع زمین برای ساختمان مناسب نیست و باید پی کنی در آنها بهطریقی انجام گیرد که پی ها به زمین طبیعی یا زمین سفت برسد .

زمینهای ماسه ای :

زمینهایماسه ای بیشتر در کنار دریا وجود دارد . اگر زمین از ماسه خشک تشکیل شدهباشد ، تا یک طبقه ساختمان را تحمل می کند و ۱٫۵ کیلوگرم بر سانتیمتر مربعمی توان فشار وارد آورد . ولی در صورتی که ماسه آبدار باشد قابل ساختماننیست ، چون ماسه آبدار حالت لغزندگی دارد و قادر نیست که بار وارد را تحملکند بنابراین ماسه از زیر پی می لغزد و جای خالی خود را به پی می دهد وپایه را خراب می کند .

زمینهای دجی : 

زمیندجی زمینی است که از شنهای درشت و ریز و خاک به هم فشرده تشکیل شده است وبه رنگهای مختلف دیده می شود :دج زرد ، دج سیاه ، دج سرخ ، این نوع زمینها برای ساختمان مرغوب و مناسب است .

زمینهای رسی :

اگررس خشک و بی آب و فشرده باشد ، برای ساختمان زمین خوبی محسوب می شود ، وتحمل فشار لازم را دارد . ولی اگر رس آبدار و مرطوب باشد قابل استفادهنیست و تحمل فشار ندارد ، خصوصاً اگر ساختمان در زمین شیب دار روی رسآبدار ساخته شود فوری نشست می کند و جاهای مختلف آن ترک بر می دارد و خرابمی شود . و اگر ساختمان در زمین آبدار با سطح افقی ساخته شود به علت وجودآب فشار را به همه نقاط اطراف خود منتقل می کند و دیوارهای کم ضخامت آنترک بر می دارد .

زمینهای سنگی :

زمینهای سنگی بیشتر در دامنه کوهها وجود دارد و از تخته سنگها ی بزرگ تشکیل شده و برای ساختمان بسیار مناسب است .

زمینهای مخلوط :

ایننوع زمینها از سنگ درشت و شن و خاک رس تشکیل شده اگر این مواد کاملا به همفشرده باشند برای ساختمان بسیار مناسب است و اگر به هم فشرده نباشد و بایداز ایجاد ساختمان به روی این نوع زمینها احتراز کرد .

زمینهای بی فایده :

زمینهایبی فایده مانند باتلاق ها و زمینهای جنگل که از خاک و برگ درختان تشکیلشده است . در این نوع زمین ها باید زمین آنقدر کنده شود تا به زمین سفت وطبیعی برسد .

آزمایش زمین :

گاهیپس از پی کنی به طبقه ای از زمین محکم و سفت می رسند و پی سازی را شروع میکنند ولی پس از چندی ساختمان ترک بر می دارد . علت آن این است که زمینسفتی که به آن رسیده اند از طبقهُ نازکی بوده است و متوجه آن نشده اند ولیبرای اطمینان در جاهای مختلف زمین می زنند تا از طبقات مختلف زمین آگاهیپیدا کنند و بعد شفته ریزی را شروع می کنند این عمل را در ساختمان گمانهزنی (سنداژ) می گویند .

امتحان مقاومت زمین :

یکصفحه بتنی ۲۰*۲۰*۲۰ یا ۲۰*۵۰*۵۰ از بتن آرمه گرفته و روی آن به وسیلهُگذاشتن تیرآهنها فشار وارد می آورند . وزن آهنها مشخص و سطح صفحه بتن هممشخص است فقط یک خط کش به صفحه بتنی وصل می کنند و به وسیله میلیمترهایروی آن میزان فرورفتگی زمین را از سطح آزاد مشخص و اندازه گیری می کنندولی اگر بخواهند ساختمانهای بسیار بزرگ بسازند باید زمین را بهتر آزمایشکنند . برای ای منظور با دستگاه فشار سنج زمین را اندازه گیری می کنند وآزمایش فوق برای ساختمانهای معمولی در کارگاه است .

پس از عملیات فوق پی کنی را آغاز میکنند و پس از پی کنی شفته ریزی شروع می شود .

توجهشود این عمل همان آزمایش بارگذاری صفحه است که در درس مهندسی پی جزءآزمایش های محلی و مهم محسوب میشود البته از آنجا که انجام عملیات مکانیکخاک برای ساختمانهای معمولی صرفه اقتصادی ندارد ، انجام این آزمایش درسازمانهای و اداره های دولتی و یا ساختمانهای بلند انجام می شود .

افقی کردن پی ها (تراز کردن) :

برایتراز کردن کف پی ساختمانها از تراز های آبی استفاده می کنند در دیوارهایطویل چون کار شمشه و تراز کردن وقت بیشتری لازم دارد ، برای صرفه جویی دروقت از سه T می توان استفاده کرد بدین معنی که T اول را با T دوم تراز میکنند و T سوم را در مسافت مسیر به طوری که سه T در یک ردیف قرار بگیردقرار می دهند از روی T اول و دوم که با هم برابر هستند T سوم را میزان وبرابر می کنند و پس از آنکه T سوم برابر شد T اول را بر می دارند و بهفاصله بیشتری بعد از T سوم قرار می دهند ، دوباره T دوم و سوم را با T چهارم که همان T اول می باشد برابر می کنند و دنباله این ترازها را تاخاتمه محل کار ادامه می دهند

البته این طریق تراز کردن بیشتر در جاده سازی و زمین های پهناور به کار می رود.

شفته ریزی :

کفپی ها باید کاملا افقی و زاویهُ کف پی نسبت به دیوار پی باید ۹۰ درجه باشد . اول کف پی را باید آب پاشید ، تا مرطوب شود و واسطهای بین زمین و شفتهوجود نداشته باشد ، و سپس شفته را داخل آن ریخت .

شفتهعبارت است از خاک و شن و آهک که به نسبت ۲۰۰ تا ۲۵۰ کیلوگرم گرد آهک را درمتر مکعب خاک مخلوط می کنند و گاهی هم در محلهایی که احتیاج باشد پاره سنگبه آن می افزایند . شفته را در پی می ریزند و پس از اینکه ارتفاع شفته به ۳۰ سانتیمتر رسید آن را در یک سطح افقی هموار می کنند و یک روز آن را بهحالت خود می گذارند تا دو شود یعنی آب آن یا در زمین فرو رود و یا تبخیرگردد .

پس از اینکه شفته دو نم شد آنرا با وزنهُ سنگینی می کوبند که به آن تخماق میگویند و پس از اینکه خوبکوبیده شد دوباره شفته را به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر شروع می کنند و عمل اولرا انجام می دهند . تکرار این عمل تا پر شدن پی ادامه دارد .

درساختمان ها که معمولاً در گود یا پی کنی عمل تراز کردن انجام میگیرد محلکار در پی که پیچ و خم زیادی دارد و تراز کردن با شمشه و تراز مشکل میباشد از تراز شلنگی استفاده می کنند . بدین ترتیب یک شلنگ چندین متری راپر از آب می کنند به طوری که هیچ گونه حباب هوایی در آن نباشد و آن را درپی محل هایی که باید تراز گردد به گردش در می آورند و نقاط معین شده را باهم تراز می کنند . آب چون در لوله هایی که به هم ارتباط دارند در یک سطحمی ماند بنابراین چون شلنگ پر از آب می باشد در هر کجا که شلنگ را به حرکتدر آورند آب دو لوله استوانه ای در یک سطح می باشد بنابراین دو نقطه مزبوربا هم تراز می باشند بشرط آنکه مواظبت کنیم که شلنگ در وسط بهم گره خوردگییا پیچش پیدا نکرده باشد تا باعث قطع ارتباط سیال شود که دیگر نمی توان درتراز بودن آنها مطمئن بود .

تراز کردنگاهی بوسیله دوربین نقشه بر داری (نیو) انجام می گیرد یعنی محلی را درساختمان تعیین نموده دوربین را در محل تعیین شده نصب می کنند و با میر(تخته های اندازه گیری ارتفاع در نقشه برداری) یا ژالون (چوب های نیزه اییا آهنی که هر ۵۰ سانتیمتر آنرا به رنگهای سفید و قرمز رنگ کرده اند که ازپشت دوربین بخوبی دیده بشود) اندازه گرفته و تراز یابی می کنند . ترازکردن با دوربین بهترین نوع تراز یابی می باشد .

درزمین هایی مانند زمین های شهر کرمان از آنجایی که از زمانهای قبل قنواتیوجود داشته و بتدریج آب آنها خشک شده در زیر زمین وجود داشته و بعد ازمدتی بدون رعایت مسائل زیر سازی درون آنها خاک ریخته اند و برای شهر سازیو خیابان کشی که سطح خیابان ها را بالا می آورده اند و به ظاهر در سطحزمین و حتی در عمق های ۳ تا ۴ متری اثری از آنها نیست اگر سازه ای روی اینزمین بنا شود پس از مدتی و بسته به عمق قنات و شرایط جوی مثلاً بعد ازآمدن یک باران سازه نشست می کند و در بسیاری از مواقع حتی تا ۱۰۰ درصدخسارت می بیند و دیگر قابل استفاده نیست اگر در چنین ساختمان هایی از شفتهآهک استفاده شود باعث تثبیت خاک می شود و بروز نشست در ساختمان جلوگیری میکند .

پی سازی :

بعداز اینکه عمل پی کنی به پایان رسید را باید با مصالح مناسب بسازند تا بهسطح زمین رسیده و قابل قبول برای هر گونه بنا باشد مصالحی که در پی بکارمیرود باید قابلیت تحمل فشار مصالح بعدی را داشته باشد و ضمناً چسبندگیمصالح نسبت به یکدیگر به اندازه ای باشد که بتوانند در مقابل بارهای بعدیتحمل کند و فشار را یکنواخت به تمام پی ها انتقال دهد چون هرچه ساختمانبزرگتر باشد فشارهای وارده زیادتر بوده و مصالحی که در پی بکار می رودباید متناسب با مصالح بعدی باشد .

پیسازی را با چند نوع مصالح انجام می دهند مصالحی که در پی بکار می رودعبارتند از شفته آهکی ، پی سازی با سنگ ، پی سازی با بتن ، پی سازی با بتنمسلح .

پی سازی با سنگ :

پساز اینکه عمل پی کنی به پایان رسید پی سازی با سنگ باید از دیوارهایی کهروی آن بنا میگردد وسیع تر بوده و از هر طرف دیوار حداقل ۱۵ سانتیمترگسترش داشته باشد یعنی از دو طرف دیوار ۳۰ سانتیمتر پهن تر می باشد کهدیواری را رد وسط آن بنا می کنند ، پی سازی با سنگ با دو نوع ملات انجاممی شود چنانچه بار و فشار بعدی زیاد نباشد ملات سنگها را از ملات گل و آهکچنانچه فشار و بار زیاد باشد ملات سنگ را از ملات ماسه و سیمان استفاده میکنند اول کف پی را ملات ریزی نموده و سنگها را پهلوی یکدیگر قرار میدهند ولابِلای سنگ را با ملات ماسه و سیمان پر میکنند (غوطه ای) به طوری که هیچمنفذ و سوراخی در داخل پی وجود نداشته باشد و عمل پهن کردن ملات و سنگچینی تا خاتمه دیوار سازی ادامه پیدا می کند

پی سازی با بتن :

پساز اینکه کار پی کنی به پایان رسید کف پی را به اندازه تقریبی ۱۰ سانتیمتربتن کم سیمان بنام بتن مِگر می ریزند که سطح خاک و بتن اصلی را از هم جداکند روی بتن مگر قالب بندی داخل پی را با تخته انجام میدهند همانطور که دربالا گفته شد عمل قالب بندی وسیع تر از سطح زیر دیوار نقشه انجام میگیردتمام قالب ها که آماده شد بتن ساخته شده را داخل قالب نموده و خوب میکوبند و یا با ویبراتور به آن لرزش وارد آورده تا خلل و فرج آن پر شود وچنانچه بتن مسلح باشد ، داخل قالب را با میله های گرد آرماتور بندی و بعداز آهن بندی داخل قالب را با بتن پر میکنند .

بتنریزی در پی و آرماتور داخل آن به نسبت وسعت پی برای ساختمان های بزرگقابلیت تحمل فشار هر گونه را میتواند داشته باشد و بصورت کلافی بهم پیوستهفشار ساختمان را به تمام نقاط زمین منتقل می کند و از شکست و ترک هایاحتمالی جلو گیری بعمل می آورد .

پی سازی و پی کنی با هم :

دربعضی مواقع ممکن است زمین سست بوده و پی کنی بطور یکدفعه نتواند انجامپذیرد و اگر بخواهیم داخل تمام پی ها را قالب بندی کنیم مقرون به صرفهنباشد در این موقع قسمتی از پی را کنده و با تخته و چوب قالب بندی نمودهشفته ریزی می کنیم پس از اینکه شفته کمی خود را گرفت یعنی آب آن تبخیر ویا در زمین فرو رفت و دونم شد پی کنی قسمت بعدی را شروع نموده و با همانتخته ها ، قالب بندی می کنیم بطوریکه شفته اول خشک نشده باشد و بتواند باشفته اول خشک نشده باشد و بتواند با شفته بعد خودگیری خود را انجام داده وبچسبد این نوع پی سازی معمولاً در زمین های نرم و باتلاقی ، خاک دستی وماسه آبدار عمل میگردد .

پی کنی در زمین های سست :

درزمین های سست و خاک دستی اگر بخواهیم ساختمانی بنا کنیم باید اول محل پیها را به زمین سفت رسانیده و پس از اطمینان کامل ساختمان را بنا نماییمزیرا ساختمان که روی این زمین ها مطابق معمول و یا در زمین سست بنا گردد . پس از چندی یا در همان موقع ساخته شدن باعث ترک ها و خرابی ساختمان میگردد . بنابراین شفته ریزی از روی زمین سفت باید انجام گیرد و برای اینکار بشرحزیر عمل می نمائیم :

پی کنی در زمین های خاک دستی و سست :

پساز پیاده کردن اصل نقشه روی زمین محل پی های اصلی و یا در تقاطع پی ها کهفشار پایه ها روی آن می باشد چاه هائی حفر میشود ، عمق این چاهها به قدریمی باشد تا به زمین سفت و سخت برسد بعداً محل چاه ها را با شفته آهکی پرکرده و پس از پر کردن چاه ها و خودگیری شفته ، پی ها را به طریقه معمولروی شفته چاه ها شفته ریزی میکنند ، شفته ها به صورت کلافی می باشند کهزیر آنها را تعدادی از ستون های شفته ای نگهداری میکند و از فرو ریختن آنجلوگیری می نمایند البته باید سعی کرد که فاصله ستون های شفته ای نبایدبیش از سه متر طول باشد .

خاصیت چاهها بدین طریق می باشد که شفته پس از خودگیری مانند ستونهایی است که زیرزمین بنا شده است و شفته روی آن مانند کلافی پایه را به یکدیگر متصل میکنند برای مقاومت بیشتر در ساختمان پس از اینکه آجر کاری پایه ها را شروعنمودیم ما بین پایه ها را مطابق شکل با قوسهایی به یکدیگر متصل میکنند تاپایه ها عمل فشار به اطراف خود را خنثی نموده و فشار خود را در محل اصلیخود یعنی در محلی که شفته ریزی آن به زمین بِکر رسیده متصل میکند .

گاهیاتفاق می افتد که در ساختمان در محل بنای یکی از پایه ها چاه های قدیمیوجود دارد و بقیه زمین سخت بوده و مقاومت به حد کافی برای ساختن ساختمانروی آنرا دارد برای اینکه براحتی بتوان پایه را در محل خود ساخت و محل آنرا تغییر نداد چاه را پس از لای روبی (پاک کردن ) با شفته آهک پر مینماییمموقعیکه شفته خودگیری خود را انجام داد روی آنرا یک قوس آجری ساخته و درمحل انتهای کمان پایه را بنا میکنیم که فشار دیوار با اطراف چاه منتقلگردد .

در بعضی مواقع چاه کنی در اینگونه زمین ها خطرناک می باشد . زیرا زمین ریزش دارد و به کارگر صدمه واردمیاورد و در موقع کار ممکن است او را خفه کند برای جلوگیری از ریزش زمینباید از پلاکهای بتنی یا سفالی که در اصطلاح به آنها گَوَل (در شهرستانهاگوم و غیره ) مینامند استفاده شود گَوَل های بتنی یک تکه و دو تکه ای وگول های سفالی یک تکه میباشد . گول های بتنی را بوسیله قالب می سازند وگول های سفالی بوسیله دست و گل رس ساخته شده و در کوره های آجری آن را میپزند تا بشکل سفالی در آید از این گول ها در قنات ها نیز استفاده میشود .

طریقه عمل :

مقداریاز زمین که بصورت چاه کنده شده گول را بشکل استوانه ای ساخته میباشد داخلمحل کنده شده نصب و عمل کندن را ادامه میدهند در این موقع دو حالت وجوددارد یا اینکه گول اولی که زیر آن در اثر کندن خالی شده براحتی پایین رفتهگول دوم را نصب میکنیم یا اینکه گول اول در محل خود با فشار خاک که بهاطراف آن آمده تنگ می افتد و نمی تواند محل خود را تغییر و یا پایین تربرود در این موقع از گول های دو تکه ای استفاده مینماییم نیمی را در محلخود نصب و جای آنرا محکم نموده و نصفه دوم را پس از کندن محل آن نصب مینماییم و عمل پی کنی را بدین طریق ادامه میدهیم .

پیکنی در زمین های سست مانند خندق هائی که خاک دستی در آنها ریخته شده است ومرور زمان هم اثری برای محکم شدن آن ندارد و یا زمین های باتلاقی و غیرهضروری می باشد .

زمین هائی که قسمتخاک ریزی شده در آنها به ارتفاع کم می باشد و یا باتلاقی بودن آن به عمقزیادی نرسد میتوان در این قبیل زمین ها پی کنی عمقی انجام داد و برایجلوگیری از ریزش خاک آنرا با تخته و چوب قالب بندی نموده تا به زمین سختبرسد .

البته قالب بندی در اینگونهزمین ها خالی از اشکال نمی باشد باید با منتهای دقت انجام گیرد پس ازانجام کار قالب بندی شفته ریزی شروع میشود و چون تخته های قالب در طولقرار دارد میتوان پس از شفته ریزی تخته دوم را شروع کرد به همین منوالتمام پی ها را میتوان شفته ریزی کرد بدون اینکه تکه ای و یا تخته ای ازقالب زیر شفته بماند .

www.saze20.ir